Για να γνωρίσουμε καλύτερα τη ζωή και το έργο του Νίκου Καρτελιά δανείζομαι αποσπάσματα από τη συνέντευξη που είχε δώσει στον Αντώνη Δρόσο του περιοδικού Boat & fishing.

Φωτογραφίες: Νίκος Καρτελιάς, Boat & Fishing , Γιώργος Πέτρου

Σε μια εποχή που σαν χώρα δεν υπήρχαμε στον χάρτη της υποβρύχιας δραστηριότητας έκανε το απόλυτο να πάει κατ’ εντολή του Ναυτικού και να πάρει μέρος σε ένα από τα πιο σκληρά σχολεία εκπαίδευσης βατραχανθρώπων αυτό των ΗΠΑ. Τιμώντας την καταγωγή του βγήκε 1^ος στο σχολείο και επιστρέφοντας έφτιαξε τον πρώτο στίβο εμποδίων και ξεκίνησε την εκπαίδευση Ελλήνων βατραχανθρώπων και μετέπειτα ξεκίνησε την πιστοποίηση των πρώτων αυτοδυτών.

Ο Νίκος Καρτελιάς δημιούργησε την εταιρεία Kartelias που όλοι γνωρίζουμε. Η Kartelias είναι η πρωτοπόρος εταιρεία στον χώρο των καταδύσεων. Πρώην βαθμοφόρος και πρώτος εκπαιδευτής της σχολής βατραχανθρώπων του Πολεμικού Ναυτικού. Ο Νίκος Καρτελιάς εκπαιδεύτηκε στην πλέον δύσκολη σχολή βατραχανθρώπων του πολεμικού ναυτικού της Αμερικής, και είναι ένας από τους ελάχιστους που πέτυχαν και αποφοίτησαν από αυτή τη σχολή και μάλιστα µε βαθμολογία EXCELLENT. Μετά την αποχώρησή του από το Πολεμικό Ναυτικό, συνεργάστηκε µε διάσημους Αμερικανούς αρχαιολόγους σε υποβρύχιες έρευνες και ανασκαφές, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το 1966 ίδρυσε στην Καστέλα του Πειραιά την πρώτη ιδιωτική σχολή αυτόνομης κατάδυσης, το πρώτο κέντρο κατάδυσης και τον πρώτο σταθμό πλήρωσης φιαλών µε αναπνεύσιμο αέρα στη χώρα µας, ενώ στη συνέχεια ξεκίνησε και το εμπόριο µε εξοπλισμούς κατάδυσης.

Το 1967 ανέλαβε την αποκλειστική αντιπροσωπεία του οίκου TECHNISUB Ιταλίας για την Ελλάδα, καθώς και τη θυγατρική της, AQUA SPHERE. Ακολούθησαν οι αντιπροσωπείες SPIROTECHNIQUE (τώρα AQUALUNG), BEUCHAT, DESSAULT Γαλλίας, PROBLUE, SCUBATECH, NORTHERN DIVER. Όλοι οι παραπάνω οίκοι είναι πρωτοποριακοί και παράγουν εξοπλισμούς υψηλής τεχνολογίας.

Από το 1969 ξεκίνησε μία σύγχρονη βιοτεχνία κατασκευής στολών µε εισαγόμενα υλικά αρίστης ποιότητας, έτοιμες ή µε κατασκευή στα μέτρα των πελατών (custom). Η εταιρεία μεταφέρθηκε από το 1983 σε ιδιόκτητο κτίριο στο Νέο Φάληρο. Αυτό το κτίριο, όπου στεγάζονται όλες οι δραστηριότητες της εταιρείας, προσχεδιάστηκε για ειδικό κέντρο κατάδυσης, ώστε να καλύπτει όλες τις ανάγκες των πελατών του:
Πρωτότυπη, εντυπωσιακή και µε πολύ μεγάλη ποικιλία σε όλα τα είδη έκθεση λιανικής. Σύγχρονο εργαστήριο κατασκευής στολών ποιότητας, έτοιμες και µε μέτρα. Αποθήκες εμπορευμάτων για τη χονδρική πώληση σε επιλεγμένα καταστήματα σε όλη την Ελλάδα. Εργαστήρια επισκευών και service ρυθμιστών µε χορήγηση πιστοποιητικών. Υδρόψυκτος σταθμός πλήρωσης φιαλών. Κέντρο επανέλεγχου φιαλών αέρα (υδροστατικό τεστ) µε άδεια του Υπουργείου Βιομηχανίας και χορήγηση πιστοποιητικών

Πώς ξεκινήσατε την πορεία σας µε την κατάδυση; Ποια ήταν η αρχή και το κίνητρο για να ασχοληθείτε µε κάτι που ήταν άγνωστο για την εποχή σας;

Το 1954 υπηρετούσα ως µόνιµος υπαξιωματικός στο Πολεμικό Ναυτικό. ∆εν είχαμε βατραχανθρώπους τότε. Επειδή η Ελλάδα ήταν µέλος του ΝΑΤΟ, το Πολεμικό Ναυτικό είχε την υποχρέωση να κάνει σώμα βατραχανθρώπων, και έστειλε µια εγκύκλιο στα πλοία απευθυνόμενη σε µόνιµους υπαξιωματικούς και αξιωματικούς που επιθυμούσαν να πάνε να εκπαιδευτούν στην Αμερική, και όποιος - όταν γύριζε, θα µπορούσε να είναι εκπαιδευτής βατραχανθρώπων. ∆ηλώσαμε συµµετοχή αρκετοί Έλληνες, 37 αν θυμάμαι καλά, και µετά έγινε µια επιλογή και πήγαµε 7 στην Αµερική. Ήταν Φεβρουάριος, κακός καιρός και πολύ κρύο εκεί πέρα. Οι Αμερικανοί έχουν το χειρότερο και δυσκολότερο σύστημα εκπαίδευσης στον κόσμο. Γιατί από την απόβαση στη Νορμανδία που είχαν χρησιμοποιήσει βατραχανθρώπους και είχαν αποτελέσματα, αλλά και πολλές απώλειες, σκέφτηκαν να φτιάξουν ένα πρόγραµµα, να το διαφημίσουν και να βρεθούν εθελοντές να υπηρετήσουν αυτό το σώμα. Έτσι έφτιαξαν τη σχολή βατραχανθρώπων που βρίσκεται στο Νόρβεκ.

Πήγαμε λοιπόν εκεί 7 Έλληνες, ενώ συνολικά είμαστε 140 από διάφορα μέρη, όπως Αμερικανοί, Ιταλοί, Τούρκοι και φυσικά εμείς οι επτά  Έλληνες. Στο πρόγραµµά τους ετοιμάζουν τους υποψήφιους βατραχανθρώπους για δύο βδομάδες µε σκληρές ασκήσεις σε στεριά και σε θάλασσα, ενώ η εκπαίδευση κορυφώνεται την τρίτη βδομάδα που την ονομάζουν “hell week”.  Όποιος καταφέρει και περάσει χωρίς να σταματήσει, να δειλιάσει, να αρρωστήσει, κρίνεται κατάλληλος να µπει στη σχολή. Αν δεν περάσεις στη “hell week”, τη «διαβολοβδοµάδα» όπως είθισται να λέγεται στη γλώσσα µας, δε σε κρατούν, αλλά σε διώχνουν. Επίσης αν ο οποιοσδήποτε έβλεπε ότι δεν τα κατάφερνε, µπορούσε να φύγει και στο ενδιάμεσο. Ήμουν νέος, 24 χρονών τότε, και σαν  Έλληνας ήμουν πεισματάρης, οπότε δεν ήθελα να ντροπιαστεί η Ελλάδα και να µην έχει έναν αντιπρόσωπο. Έτσι, πάντα πρωταγωνιστούσα στις ασκήσεις. Τελικά τερματίσαμε τη “hell week” 19 Αμερικάνοι, και από το ΝΑΤΟ µόνο εγώ. Και µμάλιστα αν δείτε το δίπλωμά µου, ήμουν ο µόνος μαθητής που πήρα άριστα (excellent) σε αυτήν τη σχολή. 

Πότε ξεκίνησε να λειτουργεί η σχολή βατραχανθρώπων του Ελληνικού Ναυτικού;

Το ’54 τελειώσαμε την εκπαίδευση στην Αµερική, αλλά η σχολή στην Ελλάδα άρχισε να λειτουργεί το 1957. Το ‘57 ήταν ναύαρχος και Αρχηγός Ναυτικής Εκπαίδευσης ο Ναύαρχος Κιοσές, ο οποίος είχε πάρει την εντολή να ετοιμάσει το σώμα βατραχανθρώπων και ήταν αυτός που έστειλε στο ναυτικό την εγκύκλιο για την πρόσκληση εθελοντών που θα πήγαιναν στην Αµερική. Το ‘57 που άρχισε να λειτουργεί η σχολή, έπρεπε να γίνει επιλογή και ο µόνος εκπαιδευτής ήμουν εγώ, οι υπόλοιποι που δεν τα κατάφεραν ήταν σε άλλες υπηρεσίες. Έτσι πήρα το πρώτο σχολείο που ήταν 120 υποψήφιοι, αλλά όταν τους έκανα ασκήσεις για να δω την ικανότητά τους, δεν πέρασε κανείς. Με φωνάζει λοιπόν ο ναύαρχος και µου λέει:

– «Κύριε Καρτελιά γιατί έφυγαν αυτοί; Τι τους κάνεις;»
– «Κύριε ναύαρχε τους κάνω ότι µου έστειλε η πατρίδα να μάθω στην Αµερική», του απάντησα, οπότε µε κάλεσε στο γραφείο του για να συζητήσουμε εκτενέστερα.
– «Τι κάνατε στην Αµερική;»
Του λέω μερικά πράματα από τη “hell week” και γυρνά και µου λέει:
– «Βγήκαν 19 από την Αµερική και ένας από το ΝΑΤΟ. Η Αµερική έχει ολυμπιονίκες;»
– «Πάρα πολλούς»
– «Η Ελλάδα έχει;»
– «Εκτός από τον Κωνσταντίνο το διάδοχο στην ιστιοπλοΐα, που έτρεξε µε τους Εσκιτζόγλου και το Ζαΐμη, δεν έχουμε άλλους»
– «Αφού δεν έχουμε ολυμπιονίκες, γιατί θέλεις να βγάζεις πρώτης ποιότητας βατραχανθρώπους. Ας βγάζουμε έστω και δεύτερης ποιότητας!»
– «Όχι, κύριε ναύαρχε. Μπορούμε να φτιάξουμε πρώτης ποιότητας, αλλά θα χρειαστούμε κάποια πράγματα κι ένα πρόγραµµα για να το καταφέρουμε»
– «Τι είναι αυτά;»
– «Πρώτον να αλλάξει το φαγητό. Εμείς στην Αμερική τρώγαμε πάρα πολύ καλά»
– «Και ποιοι τρώνε καλά;»

Είχα τις πληροφορίες ότι αυτοί που έτρωγαν καλά ήταν στα νοσοκομεία, όπου είχαν δύο φορές τη βδομάδα κρέας, ενώ έπαιρναν και πρόγευμά, γλυκά, γιαούρτια κ.α. Του λέω λοιπόν ότι στα νοσοκομεία έτρωγαν καλά, οπότε καλεί τον επιμελητή και του λέει: «από αύριο οι βατραχάνθρωποι θα τρώνε διπλή μερίδα ασθενούς!»
Το δεύτερο που του ανέλυσα, ήταν ότι δε μπορούν να κάνουν όλη τη βδομάδα ασκήσεις και τα Σαββατοκύριακα βάρδιες. Πρέπει δύο μέρες να ξεκουράζονται.

Φωνάζει τότε τον υποδιοικητή και του λέει «οι υποψήφιοι βατραχάνθρωποι δε θα κάνουν βάρδιες».
«Τρίτον, επειδή έχουμε πολλά παιδιά γεωργών και ναυτικών, αν μπορούσε η υπηρεσία να τους δώσει ένα επιδοµατάκι, έστω για το τσιγάρο τους, θα ήταν ένα καλό κίνητρο».
– «Πόσα;» µου κάνει…
Εκείνον τον καιρό εγώ έπαιρνα ένα χιλιάρικο, οπότε του λέω «ένα πεντακοσάρικο».
Το κάνει αυτός 600 αμέσως και µου λέει: «μάζεψε άλλους τώρα που θα τρώνε καλά, δε θα κουράζονται και θα έχουν κι ένα χαρτζιλίκι!». Έτσι, πάλι µε την επιτήρηση του ναυάρχου, ξεκινήσαμε µε το τζιπάκι και τον οδηγό προσπαθώντας να µην κάνω σκληρές ασκήσεις και µας φύγουν πάλι (γέλια…)

Προχωρήσαμε και βγάλαμε μερικούς για αρχή. Αργότερα χρειάστηκε να φτιαχτεί κι ένας στίβος εμποδίων για να εκπαιδεύονται καλύτερα, όπως γινόταν και στην Αµερική. Εγώ είχα φέρει φωτογραφίες από το στίβο στην Αµερική, οπότε βασιστήκαμε εκεί και υπό την επιτήρησή µου τα έφτιαξε ο ναύσταθμος. Στήσαμε λοιπόν ένα νέο, παρόμοιο στίβο. Μάλιστα ήρθε το επιτελείο του ναυτικού, υπουργοί και άλλοι επίσημοι, και θαύμασαν αυτόν το στίβο εμποδίων, όπως και την επίδειξη που µε έβαλε να κάνω μπροστά τους ο ναύαρχος. Από τότε ξεκίνησε η σχολή…Και εδώ είχαμε “hell week” και μεγάλες αποχωρήσεις από την εκπαίδευση.

Μετά άνοιξες το πρώτο σχολείο;

Μετά άνοιξα το πρώτο σχολείο στην Ελλάδα, αλλά έκανα τρία χρόνια να πάρω άδεια γιατί δεν υπήρχε σχετική νομοθεσία στην Ελλάδα. Βρέθηκαν κάποιοι αξιωματικοί του Λιμενικού που µε φώναζαν να κάνω διάφορες δουλειές, γιατί δεν υπήρχαν τότε βατραχάνθρωποι στην αγορά. Έτσι πήγα όταν βούλιαξε ο «Αγαμέμνων» και έπρεπε να δω από κάτω, πήγαινα όταν έκαναν οι δικτάτορες μπάνιο στο Λαγονήσι κι έπρεπε να δω την παραλία από κάτω µην έχει βόμβες, και άλλα διάφορα. Κάποια φορά σε µία συζήτηση µε έναν γνωστό µου αντιπλοίαρχο, έτυχε να του πω ότι κάθε σαββατοκύριακο έχουμε πνιγμούς ανθρώπων που καταδύονται γιατί δεν έχουν εκπαίδευση.

Σε όλον τον κόσμο υπάρχουν σχολές, εγώ ήμουν εκπαιδευτής βατραχανθρώπων από το Πολεμικό Ναυτικό, και έτσι είχα ζητήσει από το Λιμεναρχείο να µου δώσει άδεια να εκπαιδεύω ανθρώπους για να µην έχουμε ατυχήματα. Το κατάλαβε το πράγμα ο υπεύθυνος και µε ρώτησε σε ποιον ζήτησα την άδεια. Τον κάλεσε μπροστά µου στο τηλέφωνο και τον ρώτησε: «γιατί δε δίνετε στον Καρτελιά άδεια;», οπότε εκείνος του απάντησε «γιατί δεν έχουμε νομοθεσία!» Κτυπά το χέρι του στην καρέκλα και λέει: «∆ώστε του, και φτιάξτε, θέλω να πάρει άδεια αύριο κιόλας!». Κι έτσι ξεκινήσαμε… Αυτός πίστεψε ότι ένας άνθρωπος ικανός να βγάζει βατραχανθρώπους στο Ναυτικό, σίγουρα θα μπορούσε να σώσει μερικά άτομα που πνίγονται άσκοπα στις παραλίες πηγαίνοντας για κατάδυση!

Έτσι ξεκίνησε η πρώτη σχολή;

Ακριβώς. Έβγαλα αρκετά άτομα. Εγώ είχα ένα ιδιότυπο πρόγραµµα εκπαίδευσης. Έκανα ασκήσεις κατά φαντασία για να τους εμψυχώσω και πήγε πολύ καλά η σχολή. Έβγαλα εκατοντάδες κόσμο και μπορώ να πω µε σιγουριά ότι είναι οι καλύτεροι που βουτάνε…

Το 1966 ξεκίνησε η πρώτη αυτή σχολή;

Ναι. Το 1966 ξεκίνησε και συνέχισε αδιάλειπτα μέχρι το 1980 που ήρθαμε εδώ, καθώς δεν προλάβαινα και σταμάτησα. Μετά έκανε μαθήματα η κόρη µου.

Τι θυμάστε από τα πρώτα εκείνα χρόνια της σχολής;

Θυμάμαι που έφερα κομπρεσέρ για να γεμίζουν αέρα, γιατί αυτοί που καταδύονταν πήγαιναν στα εργοστάσια για να τους γεμίζουν αέρα. Οι πρώτοι μαθητές µου ήταν επιστήμονες, όπως γιατροί, δικηγόροι κλπ., και έπρεπε να διδάξω αυτούς που είχαν τη δυνατότητα να μάθουν και τους άρεσε.

Απευθυνόσαστε δηλαδή στον εύπορο κόσμο της τότε εποχής;

Όχι. Σε όλον τον κόσμο. Απλώς έτυχε το πρώτο σχολείο να έχει έξι μαθητές που ήταν όλοι επιστήμονες. Στη συνέχεια έκανα ομάδες στα σχολεία όπου ταίριαζα εργάτες και επιστήμονες μαζί, ώστε να λειτουργεί το μάθημα καλύτερα.

Μετανιώσατε καθόλου που ακολουθήσατε αυτόν τον κλάδο;

Όχι. Απεναντίας είμαι ευχαριστημένος γιατί πρόσφερα στην κατάδυση κι έχουμε καταφέρει να γλυτώσουμε ζωές από αυτούς που ήταν «ζωηροί». Έχω βοηθήσει την κατάδυση, τους επαγγελματίες δύτες, τους σπογγαλιείς που ήθελαν να δοκιμάσουν µε πιο σύγχρονα μέσα. Τους έδωσα μπουκάλες, και µε την προτροπή του υπουργείου ήλθαν σε µένα και τους έκανα σχολείο, οπότε στη συνέχεια ναυτολογήθηκαν για να κάνουν την σπογγαλιεία µε μπουκάλες. Μάλιστα θυμάμαι που έβαλα αγγελίες στις εφημερίδες ότι ζητούνται υποψήφιοι να εκπαιδευτούν για σπογγαλιεία µε μπουκάλες και είχαμε ένα μεγάλο τσούρμο από αυτούς που έβγαλαν πτυχίο, οι οποίοι στη συνέχεια ναυτολογήθηκαν.

Έπειτα έχω κάνει πολλές ανασκαφές µε διάσημους αρχαιολόγους, κυρίως Αμερικανούς, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στην Ελλάδα. Έρχονταν φοιτητές από την Αµερική για να κάνουν πρακτική στις καταδύσεις, και ο Θροκµόρτον, ένας αρχαιολόγος που τον χρηματοδοτούσαν οι Αμερικανοί, υποχρεωνόταν να πάρει 10-15 παιδιά, να τους εκπαιδεύει μία βδομάδα και να τους αφήνει. Έτσι εκπαίδευα φοιτητές από την Αµερική για να μάθουν κατάδυση, να μάθουν πώς και πότε θα κάνουμε έρευνα για αρχαιολογία κ.α. Είναι πολλές οι δραστηριότητες που έχω κάνει. Τι να πρωτοθυµηθώ τώρα;

Κάποια ιστορία από εκείνα τα χρόνια;

Η υποβρύχια αρχαιολογία έχει και αυτή ενδιαφέρον. Κάποια στιγμή ο Θροκµόρτον, ο Αμερικανός αρχαιολόγος που εκπροσωπούσε το πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας, ήξερε ότι στο νησί και στον κόλπο της Σαπιέντζας είχε βουλιάξει ένα πλοίο που το έλεγαν «Κολοµπάι». Αυτό το πλοίο όμως δε φαινόταν µε τίποτε µε τα γυαλιά από πάνω, αλλά ούτε και µε μπουκάλα από κάτω, γιατί ήταν θαμμένο. Έπρεπε όμως να βρεθεί και γι’ αυτό το έψαχναν οι Αμερικάνοι, οι Γάλλοι και οι Άγγλοι που ήταν στο γκρουπ για τις αρχαιολογικές έρευνες της περιοχής, χωρίς να έχουν καταφέρει τίποτε. Όταν µου ζητήθηκε βοήθεια από τον Αμερικάνο, πήρα µμία 3µετρη µπετόβεργα από μία οικοδομή, την έκανα μυτερή μπροστά, της έβαλα ένα χερούλι πίσω, πήγα στα πιθανά σημεία που μπορούσε να έχει βουλιάξει το «Κολοµπάι» και έβαζα τη «σούβλα» μέσα για να καταλάβω πού υπήρχε άμμος και πού χώμα.

Έτσι όταν έφτασα στο σημείο όπου είχε βυθιστεί και θαφτεί το πλοίο, ένιωσα κάτι το διαφορετικό, σαν δηλαδή το σίδερο να έμπαινε κι έβγαινε περίεργα. Αφού έκανα κάποιες κινήσεις στα 10, 15, 20 μέτρα που μπορεί να είχε απλωθεί το ναυάγιο, είπα στον Αμερικάνο ότι βρήκα το πλοίο. ∆εν πίστευε στα αυτιά του και αμέσως πήγαμε να δούμε. Τραβήξαμε τη λάσπη από πάνω, κάναμε τομή σε δύο μέτρα βάθος και βρήκαμε όντως ένα πλοίο, αλλά ήταν ένα αυστριακό μπρίκι και όχι το «Κολοµπάι». Ένα διαφορετικό ναυάγιο που δεν το ήξερε κανένας!

Κάποια άλλη φορά στη Σαπιέντζα, είχαμε πάει να μετρήσουμε κάποιες κολώνες που τις ήξεραν οι ψαράδες. Αφού τελείωσε η κατάδυση και τα μετρήματα (κάναμε 1400 μετρήματα για να φτιάξουμε τη θέση και την κλίση που είχαν οι 17 κολώνες), έφυγα µε το ψαροντούφεκο, χωρίς μπουκάλα, 500 μέτρα πιο μακριά από το συγκεκριμένο σημείο και μέσα σε μία σχισμή βλέπω ένα ροφό. Αν και κάρφωσα το ροφό, µου πήρε τη βέργα μέσα. Έκανα δυο-τρεις βουτιές για να ξεβραχώσω το ψάρι, και όπως έβαζα το χέρι µου για να κρατηθώ, κατάλαβα ότι η πέτρα δεν ήταν ανώμαλη, αλλά τετραγωνισμένη. Ξύνοντας µε το μαχαίρι µου, διαπίστωσα ότι ήταν κάτι σαν δεξαμενή ελαιοπιεστηρίου. Θυμόμουν πως στο χωριό που έχουμε τα λιοτρίβια για τις ελιές, έχουν τέτοιες δεξαμενές. Λέω τότε στους Αμερικανούς ότι βρήκα μία τέτοια δεξαμενή. Πάμε λοιπόν να δούμε τι ήταν και διαπιστώθηκε ότι ήταν σαρκοφάγοι!

Το 1967 ανέλαβες την αποκλειστική αντιπροσωπεία του οίκου TECHNISUB Ιταλίας για την Ελλάδα και στη συνέχεια και άλλες αντιπροσωπείες. Πώς μπήκες σε αυτόν το χώρο;

Όσον αφορά στις αντιπροσωπείες, µου τις έδωσαν γιατί ήμουν «της δουλειάς». Είχε γράψει τότε κάποιος στην Technique στην Ιταλία, για να του δώσει εμπορεύματα στην Ελλάδα. Ήλθε τότε ο υπεύθυνος από την Ιταλία να συζητήσουν και του λέει. «Πού θα επισκευάζετε τα όπλα;». Του απαντά αυτός: «στον Καρτελιά». «Τότε φώναξέ τον να έλθει εδώ, για να δω ότι ξέρει να τα επισκευάζει σωστά». Με φώναξαν τότε και τους λέω ότι «δε μπορώ να γίνω τεχνίτης κανενός που έχει όπλα, εγώ φτιάχνω όπλα µόνο στους πελάτες µου». Πάει ο Ιταλός σε δεύτερο έμπορο που είχε επίσης ενδιαφερθεί για την αντιπροσωπεία και τον ξαναρωτάει που θα φτιάξει τα όπλα αν χαλάσουν, και του απαντά και αυτός «στον Καρτελιά». Οπότε έρχεται αργότερα και µε βρίσκει ο Ιταλός και µου λέει: «µε κάλεσαν για να µου δείξουν ότι κάνουν για αντιπρόσωποί µου, αλλά εμένα µου κάνεις εσύ!». «Ναι αλλά αυτοί μπορεί να έχουν τεράστια ποσά για εισαγωγές»… «Εσύ τι μπορείς να διαθέσεις;» Ενώ αυτοί του είχαν πει 5 εκατομμύριά, εγώ του είπα μόλις 300.000. «∆εν είναι λίγα;», τον ρωτώ. «Όχι» µου λέει, «θα κάνεις επαναληπτικές!» Έτσι µου έδωσε θάρρος να προχωρήσω και να ξεκινήσω τις εισαγωγές, να φτιάξω αυτό το μαγαζί σε χώρο που να βολεύει τον κόσμο, κοντά στον ηλεκτρικό, στην Πειραιώς και τη Συγγρού. Κατάφερα γρήγορα να κερδίσω την εμπιστοσύνη του κόσμου, ώστε να λένε «άμα θέλω να ψωνίσω, θα πάω στον Καρτελιά».

Ακόμη και σήμερα προσφέρω ένα έργο που δεν το ξέρει κανείς. Επιβλέπω συνεχώς τα παιδιά εδώ στο μαγαζί, και είμαι αυστηρός στο να προσφέρουν ποιότητα και σωστό service. ∆ε μπορείς να κάνεις τεστ σε µια φιάλη και να κτυπήσεις νούμερα επειδή την είδες καθαρή. Το τεστ πρέπει να γίνει κανονικά και ας είναι αυτή καθαρή. Εδώ όλα γίνονται για την ασφάλεια.



Η σύζυγός του, Γεωργία Καρτελιά έγινε η πρώτη Ελληνίδα Αυτοδύτρια το 1965 και επίσης η μία κόρη του Κο Καρτελιά η Όλγα είναι Εκπαιδεύτρια και ή άλλη Δημήτρα Αυτοδύτρια.

Ο Νίκος Καρτελιάς είναι σαφέστατα η εμβληματικότερη μορφή της Ελληνικής κατάδυσης.

Γιώργος Πέτρου:

Η γνωριμία και συνύπαρξή μου τόσο σε προσωπικό όσο και επαγγελματικό επίπεδο με τον Κύριο Νίκο Καρτελιά αποτέλεσε τιμή για εμένα και ένα μεγάλο κίνητρο για να έχω την δύναμη να αντιμετωπίσω τις δυσκολίες του χώρου αυτού και να συνεχίσω να ονειρεύομαι και να βιώνω μαγικά την αγαπημένη μας κατάδυση με έναν μοναδικό τρόπο. Αυτό το αφιέρωμα είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στο πρόσωπό και το έργο του.